Sammy Baloji

Sammy Baloji’s praktijk verkent hoe onze koloniale geschiedenis verweven is met de huidige uitbuiting van mensen, grondstoffen en land. Het uitgangspunt voor dit werk ligt  op enkele kilometers, waar 'De Paardenmarkt', een munitiestort uit de Eerste Wereldoorlog, op de zeebodem ligt. Naar analogie met de granaten die onder water werden gedumpt en een ecologische bedreiging vormen, zonk ook onze herinnering aan de rol van de Democratische Republiek Congo tijdens beide wereldoorlogen naar de krochten van het Belgisch geheugen. Congo was onmisbaar voor het Belgische leger, als bron voor soldaten en koper.

Albert Kudjabo,een Congolese soldaat, die zich in 1914 in België vrijwillig aanmeldde om te vechten, samen met 31 andere Congolese soldaten. Hij werd als krijgsgevangene gedeporteerd naar Berlijn, waar hij vanwege zijn afkomst door het Duitse leger werd bestudeerd. De geluidsopname van Kudjabo brengt een Congolese stem die de aanwezigheid van Congolese vrijwilligers in het Belgische leger vertegenwoordigt. Het getuigt ook van de onderdrukking door de koloniale politiemacht Force Publique in Congo en het feit dat Congolese arbeiders werden ingezet als slaven voor de ontginning van mineralen ten dienste van de oorlog.

In Baloji’s installatie wordt een sonore getuige uit het verleden opgenomen: Albert Kudjabo, een Congolese soldaat, die zich in 1914 in België vrijwillig aanmeldde om samen met 31 andere Congolese soldaten mee te vechten. Hij werd als krijgsgevangene gedeporteerd naar Berlijn en daar bestudeerd door het Duitse leger. De geluidsopname getuigt niet alleen van de aanwezigheid van Congolese soldaten in het Belgische leger. Het weergalmt ook de onderdrukking door de koloniale politiemacht Force Publique en de inzet van slavenarbeid voor de ontginning van grondstoffen in Congo ten dienste van Belgische oorlogsvoering.

Deze schaduwgeschiedenis kristalliseert in Baloji's sculpturen. De vormen komen voort uit wetenschappelijke tekeningen van mineralen, gemaakt om de ontginning in Congo in kaart te brengen. Baloji verwijst tegelijk naar de ‘Wardian case’, een glazen kistje om exotische planten te vervoeren over zee. Door deze globale massa-export van gewassen ontstonden nieuwe economieën en werden natuurlijke processen gemanipuleerd. Dit proces van ontheemding en onderwerping mondde uit in de huidige klimaatcrisis.

Net als de Paardenmarkt, omhult de ‘Wardian case’ sporen uit een beslissend moment in het verleden die nog steeds nazinderen. Baloji legt de koloniale kant van de oorlog en de gewelddadige erfenis van ontginning in Congo bloot. Een erfenis die tot vandaag de mondiale samenleving ontwricht, ecosystemen verstoort en een ongelijke wereldmarkt in stand houdt.

Dit kunstproject kwam tot stand in samenwerking met het In Flanders Fields Museum in Ieper.

In het kader van zijn residentie in het In Flanders Fields Museum (Ieper) onderzoekt Sammy Baloji de subtiele maar ingewikkelde banden tussen zijn thuisland Congo en haar vroegere kolonisator België. Dit resulteert in een installatie die te bezichtigen is in de permanente zaal.

De Ieperse installatie vormt een echo van het kunstwerk voor de triënnale Beaufort 21: ook voor het voormalige Palace Hotel in Zeebrugge staat er een gesloten serre, met eveneens …and to those North Sea waves whispering sunken stories als titel. 

Nog tot 2 januari 2022 in IFFM.

Meer info.